Ekspertka: Marijka Nebozhenko, Head of the Diia.Business Entrepreneur Support Center in Warsaw.

– Jakie są główne cele Centrum Diia.Business w Warszawie?

Centrum wsparcia przedsiębiorców Diia.Business w Warszawie jest częścią ekosystemu Diia. Diia.Business to ogólnokrajowy program głównym celem którego jest rozwój przedsiębiorczości. Program jest realizowany przez Ministerstwo Transformacji Cyfrowej Ukrainy we współpracy z Biurem z Rozwoju Przedsiębiorczości i Eksportu. Projekt składa się z dwóch części – online platformy  https://business.diia.gov.ua na której przedsiębiorcy i osoby chcące otworzyć swój biznes znajdą wszystkie informacje jak założyć i rozwijać działalność w Ukrainie oraz mają możliwość skorzystać z online i offline konsultacji eksperckich. Oraz drugiej części – centrów wsparcia przedsiębiorców Diia.Business w 13 różnych miastach w Ukrainie oraz jednym za granicą, w Warszawie.

Centrum Diia.Business w Warszawie zostało otwarte 17 maja 2022 roku. Jest to centrum wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw, zainicjowane przez Ministerstwo Transformacji Cyfrowej Ukrainy, Ministerstwo Rozwoju i Technologii Polski, Polską Agencję Inwestycji i Handlu, Pełnomocnika Rządu ds. Cyberbezpieczeństwa, przy wsparciu Mastercard oraz UKAID British people.

Głównym celem centrum jest wsparcie w rozwoju i adaptacji działalności ukraińskich przedsiębiorców na lokalnym rynku w celu ich dalszej relokacji do Ukrainy.

– Jak Państwo postrzegacie rolę Centrum Diia.Business w pomocy ukraińskim przedsiębiorcom w Polsce?

Centrum pełni rolę konsultacyjną, edukacyjną, networkingową i rzeczniczą. W centrum pracują konsultanci i eksperci, współpracujemy z instytucjami państwowymi, organizacjami publicznymi i firmami prywatnymi w Polsce i w Ukrainie w celu realizacji swojej misji. Jest to także przestrzeń bezpośrednio kojarzona z Ukrainą, którą przez cały okres funkcjonowania odwiedziło ponad 17 000 osób. W centrum są organizowane spotkania edukacyjno-networkingowe, konferencje i debaty z udziałem ukraińskich, polskich i międzynarodowych ekspertów.

– Jakie są główne usługi oferowane przez centrum dla przedsiębiorców?

Centrum oferuje usługi konsultacyjne w zakresie otwierania i prowadzenia biznesu w Polsce jak również wspiera ukraińskich przedsiębiorców w eksporcie ich usług i produktów do Polski. Nasi beneficjenci zwracają się do nas często z pomysłem na biznes lub z gotowym biznes planem, my nadajemy im konsultacje prawne, podatkowe i biznesowe, dzięki którym oni podejmują kolejne kroki, otwierają i rozwijają biznes w Polsce.  Mamy szeroką sieć kontaktów wśród polskich, ukraińskich i międzynarodowych organizacji, instytucji i prywatnych firm, dzięki którym budujemy silną sieć networkingową dla beneficjentów centrum. Organizujemy spotkania edukacyjne i networkingowe oraz programy edukacyjne mające na celu rozwój i adaptację przedsiębiorców w Polsce i w Ukrainie.

Wspólnie z Kijowską Szkołą Ekonomii stworzyliśmy Katalog ukraińskich eksporterów do którego wchodzi około 100 ukraińskich przedsiębiorstw, które są zainteresowane eksportem na polski rynek. Wspieramy ich na tej drodze poprzez konsultacje i spotkania informacyjne, promujemy ich wśród potencjalnych odbiorców na lokalnym rynku.

– W jaki sposób Centrum pomaga w rozwiązywaniu kwestii relokacji, rejestracji działalności gospodarczej w Polsce, prowadzenie biznesu w naszym kraju?

Nasi beneficjenci w centrum mają możliwość otrzymać indywidualne konsultacje Po konsultacji w centrum można otrzymać plan działania zawierający szczegółowe instrukcje dotyczące tymczasowej relokacji i otwarcia firmy w Polsce. Centrum realizuje programy edukacyjne mające na celu wsparcie ukraińskich przedsiębiorców, wymianę doświadczeń z polskimi przedsiębiorcami w celu dalszej współpracy i prowadzenia biznesu w Polsce i w Ukrainie.

– Jakie są różnice między prowadzeniem biznesu w Ukrainie i Polsce?

Przede wszystkim jest to różnica w systemie prawno-podatkowym, różnice kulturowe, różnice mentalne w prowadzeniu biznesu i potrzebach rynku. Firmy, które prowadzą swoją działalność w Ukrainie otrzymają od nas eksperckie wsparcie w zakresie eksportu swoich usług i produktów na polski rynek. Podczas konsultacji nasi eksperci dodatkowo zwracają uwagę na różnice rynkowe i kulturowe i informują o nich. Wśród ekspertów centrum są osoby, które bardzo dobrze znają i rozumieją specyfikę prowadzenia biznesu w Polsce. Obserwujemy szybką adaptację do lokalnego rynku wśród naszych beneficjentów. W Polsce działa już wiele firm prowadzonych lub współprowadzonych przez osoby z Ukrainy, tworzą one szeroką sieć kontaktów, kooperacji i wzajemnej wymiany doświadczeń.

– Jak zmieniła się działalność Centrum od czasu jego otwarcia i jakie nowe obszary pracy pojawiły się w tym czasie?

Po wybuchu pełnowymiarowej wojny centrum udzielał pomocy w zakresie adaptacji i integracji zmuszonych do przesiedlenia osób z Ukrainy w Polsce, pomagał w sprawach związanych ze znalezieniem mieszkania, organizował kursy języka polskiego oraz doradzał w znalezieniu pracy tymczasowej. Z czasem centrum zaczął udzielać porad dotyczących zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, organizować wydarzenia edukacyjne i networkingowe oraz realizować programy edukacyjne na rzecz rozwoju przedsiębiorczości w Polsce. Na ten moment wciąż widzimy potrzebę wsparcia w rozwoju biznesu oraz adaptacji do lokalnego rynku. Takie wsparcie w centrum otrzymują nasi beneficjenci.

– Jak duże jest zapotrzebowanie na usługi Centrum wśród ukraińskich przedsiębiorców?

Wielu ukraińskich przedsiębiorców zostało zmuszonych do tymczasowej relokacji biznesu, adaptacji do nowych warunków gospodarczych i rynkowych. W związku z tym rośnie potrzeba wsparcia w zakresie doradztwa, finansowania, pomocy prawnej oraz informacji o możliwościach inwestycyjnych i eksportowych.

– Jakie są Państwa plany na przyszłość dotyczące rozszerzenia działalności Centrum lub świadczenia nowych usług?

Centrum planuje kontynuować i rozwijać działalność, szczególnie w obszarze projektów edukacyjnych, aby jeszcze lepiej odpowiadać na potrzeby naszych beneficjentów. Regularnie monitorujemy efektywność naszych działań i zbieramy informacje zwrotne, które pozwalają nam na dostosowywanie oferty do bieżących oczekiwań odbiorców. Rozwijamy współpracę z lokalnymi organizacjami. Dążymy do tego, aby poprzez te partnerstwa móc oferować beneficjentom nowe programy szkoleniowe oraz doradcze, związane między innymi z zakładaniem i rozwojem działalności gospodarczej, pozyskiwaniem funduszy oraz rozwijaniem kompetencji miękkich. Planujemy także wdrożenie programów monitoringowych, które połączą doświadczonych przedsiębiorców z młodymi, początkującymi właścicielami firm, co pozwoli na dzielenie się wiedzą i doświadczeniem w praktyce.

Jednym z ważnych celów jest również poszerzenie działalności o usługi związane z cyfryzacją i nowymi technologiami, które odpowiadają na rosnące zapotrzebowanie rynku. Planujemy realizować projekty mające na celu rozwój cyfryzacji wśród przedsiębiorców.

– Czy może Pani podzielić się przykładami udanych przypadków ukraińskich przedsiębiorców, którzy otrzymali pomoc od Centrum?

Jedną z takich firm jest firma ŚWIAT WRAŻEŃ, która zajmuje się organizacją wydarzeń dla dzieci.

Właścicielka firmy w 2022 roku, w jednym z programów dla kobiet z Ukrainy w Polsce, otrzymała grant w wysokości 4000 USD na rozwój działalności w Polsce. Otworzyła firmę. Było to jej pierwsze doświadczenie w prowadzeniu biznesu. Potrzebowała fachowej pomocy i po nią zwróciła się do centrum. Po otrzymaniu konsultacji podatkowych, prawnych i marketingowych, zatrudniła pracowników, zakupiła niezbędne materiały i sprzęt do pełnego funkcjonowania firmy. Dziś firma z sukcesem działa, zajmuje się organizacją przyjęć urodzinowych, imprez tematycznych, warsztatów dla klientów z Polski i Ukrainy na terenie Warszawy i okolic.

– Jakie są największe wyzwania stojące przed ukraińskimi przedsiębiorcami prowadzącymi działalność biznesową w Polsce?

Ukraińscy przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w Polsce mierzą się z różnorodnymi wyzwaniami, które wynikają zarówno z różnic kulturowych, językowych, jak i specyfiki polskiego rynku oraz uwarunkowań prawnych. Choć wiele osób z Ukrainy posługuje się językiem polskim na poziomie komunikatywnym, pełne zrozumienie niuansów biznesowych, terminologii prawnej czy finansowej może być trudne. Istnieją też różnice kulturowe, np. w stylu komunikacji i negocjacji, co może wpływać na budowanie relacji biznesowych. Ukraińscy przedsiębiorcy muszą na bieżąco śledzić zmiany prawne, poświęcać dodatkowy czas i zasoby na zrozumienie przepisów dotyczących rejestracji firm, opodatkowania, ubezpieczeń czy praw pracowniczych. Wielu ukraińskich przedsiębiorców ma ograniczone możliwości uzyskania finansowania na działalność biznesową w Polsce, szczególnie jeśli nie mają historii kredytowej w polskich bankach.

– W jaki sposób Centrum pomaga rozwiązać kwestie legalizacji pobytu, rejestracji działalności gospodarczej i innych aspektów prawnych?

Obywatele Ukrainy, którzy przebywają w Polsce legalnie i posiadają numer PESEL, mogą założyć działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele Polski w dowolnej formie. Pomagamy im przejść przez ten proces. Osoby, które zgłaszają się do nas z prośbą o pomoc w założeniu firmy, otrzymują taką pomoc w ramach indywidualnych konsultacji.

– Czy istnieją konkretne sektory biznesowe, w których ukraińscy przedsiębiorcy najczęściej potrzebują pomocy?

Uważam, że wszyscy przedsiębiorcy potrzebują wsparcia w swojej dziedzinie, ale mogę wyróżnić wśród nich usługi doradcze, które zazwyczaj wymagają znajomości i zrozumienia lokalnego rynku, a także nostryfikacji dyplomów i certyfikacji.

– W jaki sposób Centrum dostosowuje swoje usługi do różnych rodzajów działalności – od małych startaupów po większe firmy?

Z usług centrum w równym stopniu korzystają mikro, średnie i duże firmy. Przy czym najczęściej korzystają mikroprzedsiębiorstwa i średnie firmy głównie w celu wsparcia w rozwoju i skalowaniu działalności, dostępu do wiedzy specjalistycznej i konsultacji.

– Jakie wyniki, Pani zdaniem, najbardziej świadczą o skuteczności Centrum?

Od początku działalności centrum udzieliliśmy ponad 7000 konsultacji prawno-podatkowych, marketingowych i biznesowych. Zorganizowaliśmy ponad 400 wydarzeń edukacyjno-networkingowych, w których wzięło udział około 15 000 osób. Łącznie centrum odwiedziło ponad 17 000 osób. Większość naszych beneficjentów powraca do nas wielokrotnie, co pozwala nam obserwować ich postępy i rozwój ich biznesów.